خواب نقش بسیار مهمی در بازسازی و ترمیم بدن به عهده دارد. وقتی که می‌خوابیم، مواد مغذی جذب بافت‌های بدن و مغز می‌شوند. کودکان وقتی که می‌خوابند رشد می‌کنند. وقتی فردی دچار بی‌خوابی می‌شود؛ عملکرد روزانه و توانایی‌اش برای یادگیری به طرز جدی در معرض خطر قرار می‌گیرد. کودکی که به اندازه کافی نمی‌خوابد یا مدام از خواب می‌پرد، غالبا کم‌توجه است و در یادآوری یا فکر کردن در مورد مسائل، مشکل دارد و بی‌قرار است. با توجه به تاثیر قابل توجه خواب بر یادگیری و خلق و خوی کودک در طول روز، بسیار تاکید می‌شود که والدین به بهداشت خواب فرزند خود اهمیت دهند. بهداشت خواب به مجموعه آداب و کارهایی گفته می‌شود که باعث خواب کافی در طول شب و هشیاری کامل در روز می‌شود.
در رابطه با رعایت بهداشت خواب، پیشنهادهای زیر به شما والدین گرامی ارائه می‌شوند:
1 – زمان مناسبی برای خوابیدن تعیین کنید. یک برنامه خواب–بیداری مناسب برای کودک ترتیب دهید و روال خوابیدن را برای کودک قابل پیش‌بینی کنید. اجازه ندهید بچه‌های تازه متولد شده در روز به مدت بیش از سه ساعت و نوپایان بیش از یک و نیم الی دو ساعت بخوابند. اگر فرزند شما بزرگتر است و شب‌ها دیر به رختخواب می‌رود، هر شب 10 الی 15 دقیقه زودتر او را به رختخواب ببرید تا به زمان مناسب برای خوابیدن او برسید.
2 – با علامت‌هایی برنامه خواب را مشخص کنید. کودک را از شروع برنامه شبانه آگاه کنید. می‌توانید خیلی ساده به کودک بگویید: «وقتی این نمایش تموم بشه وقت خوابه!» یا می‌توانید روی یک کاغذ رنگی یک دایره بکشید. آن را به قسمت‌هایی که روی آنها برچسب زمان بازی، زمان خواب و زمان قصه و … چسبانیده شده‌اند؛ تقسیم کنید. وسط کاغذ را سوراخ کنید و روی آن یک فلش مثل عقربه ساعت نصب کنید. هنگامی که زمان خواب رسید، فلش را به سمت خواب بچرخانید.
3 – قبل از خواب کودکتان را آرام کنید. فعالیت‌های حرکتی شدید مانند دویدن، پریدن، تاب خوردن در هنگام عصر مفید هستند اما کتک‌کاری بین کودکان و بازی‌هایی که نیازمند فعالیت زیاد هستند؛ برای ساعت قبل از خواب مناسب نیستند. از فعالیت بدنی شدید بعد از شام خودداری کنید. کودک باید نیم ساعت قبل از زمان خواب به فعالیت‌های آرام بپردازد تا به تدریج برای خواب آماده شود. به جای جنگ متکا و توپ‌بازی، برنامه قبل از خواب می‌تواند شامل نظافت، مطالعه کردن، شنیدن قصه و یا موسیقی باشد.
4 – قبل از اینکه کودک خوابش ببرد؛ او را در رختخوابش بگذارید نه زمانی که او خواب یا خواب‌آلوده است.
5 – درجه حرارت اتاق خواب کودک باید مناسب و ثابت باشد.
محیط اتاق خواب بهتر است تاریک بوده و در صورت نیاز یک چراغ خواب کوچک روشن شود.
6 – كودك را تشويق كنيد از هرگونه فعالیت در رختخواب به‌جز خوابیدن و مواردی که به روتین‌های خواب مرتبط می‌شود؛ اجتناب نماید. مانع تماشای تلویزیون و انجام بازی‌های کامپیوتری قبل از خواب فرزندتان شوید. اگر فرزندتان بزرگتر است از او بخواهید تا تلفن همراهش را خارج از اتاق خوابش بگذارد.
7 – مقدار دریافت کافئین توسط کودک را در طول روز کاهش دهید. دریافت کافئین را از 6 ساعت قبل از ساعت خواب به حداقل برسانید. قبل از خواب به كودك كمي شیر بخورانید. از غذاهای کم‌چرب برای شام یا قبل از خواب استفاده کنید. کمبود آهن در بدن می‌تواند در بدخوابی کودک موثر باشد. برای این منظور می‌توانید از گوشت، سبزی، میوه یا حبوباتی چون نخود و لوبیا که سرشار از آهن هستند؛ استفاده کنید اما گوشت و ماهی بهتر است.
8 – با وجود رعایت اصول ذکر شده، اگر هنوز فرزندتان در به خواب رفتن مشکل دارد یا اینکه از کابوس، خواب سبک و بریده، جیغ کشیدن در خواب، دندان قروچه شدید و یا خستگی صبحگاهی در عذاب است، حتما به یک روانشناس کودک – نوجوان و یا روانپزشک مربوطه مراجعه داشته باشید.
تهیه‌‌کننده: مژده پورحسین، کارشناس ارشد روانشناسی
هنوز دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.